SCHAGEN - Het oudste huis van stad Schagen is het gemeentelijke monument Gedempte Gracht 24 in Schagen. Op de verdieping van het pand is een oude balk met een middeleeuws sleutelstuk aangetroffen, dat onderdeel vormt van een houtskelet (de constructie van een middeleeuws pand). Uit het dendrochronologisch onderzoek blijkt dat het resterende houtskelet dateert van 1510. Een zeer vroege datering.

Dendrochronologisch onderzoek dateert houtmonsters via het jaarringenpatroon. De jaarringen van een boomstam (waar houten balken in historische panden van gemaakt zijn) zijn als een vingerafdruk. Hieraan kan vaak heel precies het jaar worden afgelezen waarin de boomstam gekapt is. Het is waarschijnlijk voor het eerst dat in Schagen houtconstructies van huizen dendrochronologisch zijn gedateerd. Eerder onderzoek door bouwhistorici gaf een ontstaansperiode aan van ongeveer 1580-1640. Het jaartal 1510 betreft het kapjaar van de balk, met een marge van twee jaar. Dit is dus een veel vroeger voorbeeld

Het huis aan de Gedempte Gracht heeft een vrij moderne 19e eeuwse gevel. De oudere constructie is gevonden tijdens een verbouwing. Een sleutelstuk is een constructief onderdeel van een historische balklaag. De vorm van het sleutelstuk kan bouwhistorici veel vertellen over de datering. In elke periode werden de sleutelstukken namelijk anders vormgegeven. Dankzij het onderzoek is de datering veel preciezer geworden. Vermoedelijk is de houtconstructie deel geweest van een dwarspand, waarin de verdiepingsvloer kwam. Die vloer is er nog en komt uit de 17e eeuw. Het dwarspand omvatte mogelijk ook de directe naastgelegen panden, en werd bij een laat-16e of vroeg-17e eeuwse herverkaveling opgesplitst.

De Historische Vereniging Schagen gaat nader onderzoek instellen. Om te bezien of er op deze plek een bijzonder gebouw heeft gestaan. De gracht was toen nog niet gedempt. Wellicht heeft hier een groter gebouw gestaan, zoals een klooster. Dit nader onderzoek geeft hopelijk meer informatie over de oudste bebouwing van Schagen.

Het kan zijn dat er nog oudere balken bestaan. Het is niet zo dat nu alle balken in historische panden worden onderzocht. Dat gebeurt alleen bij een duidelijke aanwijzing van oude datering, bijvoorbeeld in de vorm van de constructie. Daarnaast kan dergelijk onderzoek met boormonsters niet altijd. De balk moet aan voorwaarden voldoen. De rondingen van de balk moeten bijvoorbeeld nog aanwezig zijn.